Wet Zorg en Dwang aan tafel

Door de Wet Zorg en Dwang wordt geprobeerd dat onvrijwillige zorg zo min mogelijk voorkomt. Deze zorg kan gegeven worden aan mensen die dementie hebben of een verstandelijke beperking. Heb jij er al mee te maken gehad? Graag leggen we het in een notendop uit, zodat je weet wat het is en wanneer je er bewust van moet zijn.

Als een cliënt zichzelf, anderen of spullen in gevaar brengt, kan ‘iets’ verplicht worden. Dan moet diegene op een gesloten afdeling bijvoorbeeld. Of je ‘moet’ diegene drinken geven omdat de cliënt anders uitdroogt. In de Wet Zorg en Dwang staat vastgelegd dat je dit alleen mag doen, als het is overlegd met verschillende mensen binnen een zorgorganisatie en voor korte tijd (meestal 3 maanden). Daarna wordt het weer overlegd en kan het verlengd worden. Ook worden de stappen opgeschreven.

Eten en drinken met dwang

Mensen willen soms niet eten en drinken. Vaak zoeken we lang naar een manier om eten niet onvrijwillig te geven. Onvrijwillig eten geven is het laatste redmiddel. Je ziet dit vast ook wel eens gebeuren op locatie.

In de wet is trouwens niet vastgelegd wíe de zorg moet geven als iemand onder de Wet Zorg & Dwang valt. Jij kunt dus vanuit de wet zeker activiteiten met de bewoner doen, al kan dit per organisatie anders zijn.

Kijk goed wat de achtergrond is

Probeer goed mee te denken wat de alternatieve manieren kunnen zijn. Zo maak je het voor de bewoner leuker en voorkom je dat je in de onvrijwillige zorg komt.

1) Durven mensen niet te eten omdat ze bijvoorbeeld bang zijn dat ze morsen en zich schamen?

Een oplossing kan dan zijn om in hapklare brokjes het eten te serveren, mensen alleen te zetten of de televisie aan te zetten (zodat je soms onbewust eet).

2) Willen mensen niet plassen?

Doordat mensen niet plassen, willen ze soms ook niet drinken.

• Kijk of ze voor het eten kunnen plassen en bied zo structuur. Zo haal je het onderliggende probleem weg.
• Houd het thema zo luchtig mogelijk (‘verliest u wel eens wat druppeltjes urine als u hoest’ ipv ‘heeft u in uw broek geplast’).
• Zorg dat de route naar de WC altijd vrij is en er een duidelijk plaatje van een toilet op de deur staat.

3) Voelt het eten verplicht? 
Het klinkt cliché, maar probeer het eten als een luchtig moment te zien. Het eetmoment is meer dan het eten en drinken in de mond stoppen. Het is een warme en sociale activiteit.

• Maak grapjes. Plezier kan een heleboel oplossen.
• Zing een liedje tijdens het koken
• Probeer meneer of mevrouw aan het lachen te krijgen door een leuke opmerking,

4) Is de eerste hap moeilijk? 

Zien eten doet eten.

• Doe zelf ook eens een paar happen. Je moet tenslotte toch zelf ook wat eten en drinken. Ga zitten en eet mee. Zo kun je de bewoner ook stimuleren om een hapje te eten.

5) Voelt het als een grote opdracht voor de bewoner? 
Onderzoek laat zien dat als je te veel op een bord doet, mensen het bij voorbaat al opgeven.

• Zet een schaaltje met bijvoorbeeld rozijntjes of iets anders wat je gemakkelijk kunt eten ernaast, zodat je daarmee nog wat aan kunt vullen
• Doe maar een paar happen op het bord
• Geef complimentjes als dat lukt

Bovenstaande punten zijn ideeën om te voorkomen dat er onvrijwillig moet worden gegeten. Waarschijnlijk heb je zelf nog veel meer ideeën. Deel je ze via #keukentijgers om zo mensen in de ouderenzorg & VGZ te helpen rondom de eetmomenten?