Benutten van talenten van mensen met dementie

Hoe kunnen we rond koken zo slim mogelijk inspelen op de nog aanwezige talenten van mensen met dementie? Die vraag staat centraal in deze blog die ik vanuit mijn rol van landelijk kartrekker van DemenTalent schrijf.

Dementie is op veel aspecten een constant proces van achteruitgang. Steeds meer dingen lukken niet en worden lastiger. Op één punt is echter sprake van vooruitgang: het gevoelsleven gaat het steeds beter doen. Een mooi voorbeeld hoe je dat ziet: als je aan iemand vraagt, “wat heb je gegeten?”, krijg je regelmatig een verdwaasde blik. Als je vraagt “was het eten lekker?” krijg je regelmatig een helder antwoord en een toelichtend verhaal. Je vraagt dan naar een emotie.

Dit toenemende gevoelsleven is ook één van de verklaringen waarom mensen met dementie steeds initiatieflozer worden en vaak faalangst hebben. Ook voelen ze zich door het toenemende gevoelsleven vaak betutteld.

Betekenisvol zijn voor anderen is juist door het toenemende gevoelsleven extra belangrijk voor mensen met dementie! Maar hoe kan je daar rond koken en eten nu op inspelen? Ik geef een tweetal praktische voorbeelden.

Tips om de cliënten meer water te laten drinken:

Laat mensen met dementie hun kennis/ervaring met koken overdragen.

Bij een zorglocatie voor mensen met dementie (ZZP 5 en 7) begon men enkele jaren geleden met het project ‘Etenstijd’. Het idee was simpel: ontdek het lievelingsgerecht van een bewoner en laat die bewoner zijn of haar verzorger leren hoe je dat gerecht maakt. Met 24 bewoners zorgde dit voor veel mooie momenten. Het proces werd regelmatig herhaald, waardoor de verzorgers steeds beter werden in het bereiden van de gerechten. De bewoners die les gaven, waren altijd supertrots. Van alle recepten werd een mooi boek gemaakt.

Ook op andere plekken in het land geven mensen met dementie kookles aan kinderen. Het is steeds weer verrassend hoe goed bewoners hiermee om kunnen gaan. Juist door anderen te helpen, bloeien ze op

Laat mensen met dementie een koffiecorner, restaurant of cateringbedrijfje runnen.

We kennen allemaal Brownies & Downies, waar mensen met een verstandelijke beperking werken. Nu zijn er ook lunchrooms en koffiecorners waar mensen met dementie het personeel vormen, zoals ‘Koffie Verkeerd’ in Woudenberg en een snoepwinkel in Vlissingen, waar zelfgemaakte taarten en bonbons worden verkocht. In het TV-programma ‘Restaurant Misverstand’ zien we mooie voorbeelden van mensen met dementie die hun kook- en bedieningsvaardigheden verbeteren.

In Oosterwolde verzorgt iemand met dementie op vrijdag de lunches voor een taxibedrijf. Ook ‘buurbedrijven’ maken hier gebruik van. In Heemskerk koken mensen met dementie voor de ‘kwetsbaren’ van de Stichting Welzijn. Op Radio Kootwijk helpen ze mee in de catering bij bruiloften of congressen. Bij de pensioneringsbijeenkomst van een hoogleraar van de Radboud Universiteit waren mensen met dementie actief als vrijwilligers.

Kortom, spreek mensen met dementie niet aan op hun zorgafhankelijkheid en hun tekortkomingen en je ziet prachtige dingen gebeuren. Mensen gaan beter functioneren. Een andere fysieke omgeving waar ‘het normale leven’ centraal staat doet hierbij ook wonderen.

Ruud Dirkse is landelijk kartrekker van DemenTalent (www.dementalent.nl) en schrijver van 5 boeken over dementie